Ábyrgðarskuldbindingar
Hvað er ábyrgðarskuldbinding?
Ábyrgðarskuldbindingum má skipta upp í sjálfskuldarábyrgðir annars vegar og lánsveð hins vegar. Algengast hefur verið að veita sjálfskuldarábyrgðir til tryggingar skuldabréfum eða yfirdráttarlánum aðalskuldara. Þegar fjallað er um lánsveð er hér átt við þegar veð í eign þriðja aðila er veitt til tryggingar kröfu.
Gild eða ógild ábyrgðarskuldbinding
Við mat á gildi ábyrgðarskuldbindinga er mikilvægt að kanna hvenær stofnað var til ábyrgðarinnar. Hafi stofnast til ábyrgðar á tímabilinu 1. maí 1998 til 31. október 2001 gildir samkomulag um notkun sjálfskuldarábyrgða frá 1. maí 1998. Hafi stofnast til ábyrgðar á tímabilinu 1. nóvember 2001 til 3. apríl 2009 gildir samkomulag um notkun ábyrgða á skuldum einstaklinga frá 1.nóvember 2001. Hafi stofnast til ábyrgðar eftir 3. apríl 2009 gilda lög nr. 32/2009 um ábyrgðarmenn.
Tekið skal fram að lífeyrissjóðir og Lánasjóður íslenskra námsmanna voru ekki aðilar að samkomulaginu frá árinu 1998 og 2001 og bar því ekki að fylgja þeim. Þá er misjafnt hvenær fjármögnunarfyrirtæki urðu aðilar að síðara samkomulaginu. Lögin taka hins vegar til allra þessara aðila.
Hvað er hægt að gera?
Ábyrgðarmenn og/eða aðalskuldari eru hvattir til þess að leita til hlutaðeigandi fjármálafyrirtækis til að ræða um gildi ábyrgðarskuldbindingarinnar.
Eftirfarandi upplýsingar geta skipt mál við könnun á gildi ábyrgðar, sem hægt er að óska eftir og yfirfara:
- Skuldaskjalið sjálft
- Sjálfskuldarábyrgðaryfirlýsing (í tilfelli yfirdráttarlána)
- Greiðslumat
- Niðurstöðu greiðslumats
- Dagsstaða láns
- Lánsumsókn Skilmálabreytingar (ef við á)
- Önnur skjöl sem tengjast lánveitingum
Ágreiningur um ábyrgðarskuldbindingu
Úrskurðarnefnd um viðskipti við fjármálafyrirtæki
Ábyrgðarmaður getur leitað til úrskurðarnefndar um viðskipti við fjármálafyrirtæki með ágreining um ábyrgðarskuldbindingar. Kostnaður við að leggja mál fyrir úrskurðarnefndina er 5.000 kr. Nánari upplýsingar og eyðublað má finna á heimasíðu fjármálaeftirlitsins.
Einstaklingar geta fengið upplýsingar í síma 520 3700 á þriðjudögum milli kl. 10-11 og á fimmtudögum milli kl. 14-15. Einnig er hægt að senda tölvupóst á urskfjarm@fme.is.
Dómstólar
Það er ekki skilyrði fyrir því að fara í dómsmál, að hafa leitað til úrskurðarnefndar um viðskipti við fjármálafyrirtæki. Ábyrgðarmanni er því heimilt hvenær sem er að leita sér aðstoðar lögmanns og fara með ágreining um ábyrgðarskuldbindingu fyrir dómstóla.
Umboðsmaður skuldara kemur ekki að málarekstri fyrir dómstólum. Þá veitir embættið ekki lögfræðilega ráðgjöf um gildi ábyrgðarskuldbindinga.